Tuna Nehri ve havzası, 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Osmanlı Devleti’nin

bir parçası haline geldi. Bu önemli ve stratejik noktada kalıcı olabilmek, ancak

teşekkül edecek bir donanma gücünün varlığı ile mümkündü. Nitekim Budin’den

Karadeniz’e kadar olan mansabın hâkimi olarak Osmanlı Devleti, nehir şartlarına

müsait bir ince donanma vücuda getirdi. Zamanla nitelik ve nicelik olarak büyüyen,

değişimlere uğrayan Tuna Nehri Donanması’nın çalışmamıza konu olan zaman dilimi,

18. yüzyıldır.

Çalışmamızda, Osmanlı Rumelisi’nin ana suyolu ve Avrupa’daki hâkimiyetinin adeta

sembolü olan Tuna ince donanmasının durumu ve önemi tespit edilmeye çalışılmıştır.

Devletin Avrupa’ya yönelik sefer kararı alması, aynı zamanda donanmadaki tamir ve

inşa faaliyetlerinin yoğun bir şekilde başlaması anlamına gelmekteydi. Bu tamir ve

inşa faaliyetleri geniş bir organizasyonun ürünüydü. Her şeyden evvel organizasyonu

yürütecek en yetkili isimden, hizmetli sınıfına kadar bütün çalışanların hazırlanması,

gemi donatmak için ihtiyaç duyulan malzemelerin ve gemi imalatında gerekli

olan hammaddelerin, bulundukları yerlerden ilgili tezgâhlara güvenle aktarılması

gerekmekteydi. Bunun yanında hem İstanbul’da hem de Osmanlı Tunası üzerindeki

tersanelerde, inşaları emredilen gemi, çeşitleri ve bu gemilerin özellikleri, söz konusu

yüzyılda devletin gemi teknolojisini göstermesi açısından önem arz etmektedir. Bütün

bu konuların yanı sıra donanma personelinin ücretleri, bu ücretlerin karşılandığı kaynaklar,

sağlık hizmetleri, gıda ürünleri ve bu ürünlerin sevkiyatı, Tuna’nın güvenliği

gibi konular ayrı ayrı başlıklar altında metinde geniş yer bulmaktadır.

Osmanlı donanma tarihi ile ilgili çeşitli çalışmaların yapıldığı ülkemizde, Tuna’da

işleyen filo hakkında bugüne kadar doğrudan yapılmış teferruatlı bir araştırmaya

tesadüf edilmemiştir. Bu sebeple Tuna ince donanması, büyük oranda arşiv kaynaklarına

dayalı olarak, çeşitli yönleriyle tarafımızdan irdelenmiştir. Bu çalışmanın,

donanma alanında yapılan araştırmalara katkı sağlaması ve bu alandaki bir boşluğu

doldurması amaçlanmaktadır.