ÖNSÖZ

Neden bu çalışmanın hazırlanmasına ihtiyaç duyuldu?

Tarihsel süreç dikkate alındığında kitleleri kontrol altına almak, yönlendirmek için sıklıkla ‘din’ olgusuna başvurulmuştur. Din olgusu; Allah’ın (cc) insanlığı doğru yola iletmek için peygamberler aracılığıyla tebliğ ettiği kurallar olmasına rağmen, insanlar kendi isteklerini, düşüncelerini, yaşam biçimlerini, yanlışlarını, günahlarını meşrulaştırmak için kullanmaktadır. Birçok ayette bu durumla ilgili uyarılar olmasına rağmen, Kur’an-ı Kerim’de olmayan bir ayetin, varmış gibi gösterilmesi, var olan bir ayetin bağlamından koparılarak başka anlamlarda sunulması, ya da birbirini tamamlayan ayet grubundan bazıları seçilerek farklı yorumlar çıkarılması şeklinde olmaktadır. Kur’an-ı Kerim’de yapılan bu manipülasyonlar benzer şekilde Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed’in (sav) hadislerinde de yapılmaktadır. Bu durumda herhangi bir konuda hüküm çıkarabilmek, yorum yapabilmek için gerek Kur’an ayetlerinin gerekse hadislerin ilgili kısımlarının bir bütün olarak değerlendirilmesi son derece önemlidir.

Bu çalışmanın farkı ve katkıları nelerdir?

Bu çerçevede bu çalışma, kavramların Kur’an-ı Kerim’de geçtiği tüm ayetlerin belirtilmesi amacıyla hazırlanmıştır. Bu işlem yapılırken, sadece ayetlerde geçen kelimelerin indeks şeklinde sıralanması değil, ayetlerin okunup güncel olarak hangi kavramlara işaret ettiği de dikkate alınmıştır. Bu şekilde günümüzde kullanılan fakat kelime olarak Kur’an-ı Kerim’de geçmeyen birçok kavramın da geçtiği ayetler gösterilmeye çalışılmıştır. Bir örnek vermek gerekirse; "İnsanların kendi elleriyle yapıp ettikleri yüzünden karada ve denizde düzen bozuldu; böylece Allah -dönüş yapsınlar diye- işlediklerinin bir kısmını onlara tattırıyor. (30/41, Rum Suresi) ayeti günümüzde tüm insanlığın sorunu haline gelen ve ülkelerin mücadele etmek için çaba sarf ettiği “küresel ısınma” sorununa işaret ettiği için bu ayet “küresel ısınma” kavramı ile belirtilmiştir.

Kur’an-ı Kerim’de anlatılan müminlerin, kafirlerin ve Allah’a (cc) ortak koşanların kıyamet günü ve cennet-cehennemdeki durumları, genel olarak vasıfları, peygamberlerin vasıfları, Kur’an-ı Kerim’de Allah’ın (cc) soruları, benzetmeleri, kıyaslamaları, meydan okumaları, doğal olarak gerçekleşen mucizeler (gezegenlerin hareketleri vb.), olağanüstü gerçekleşen mucizeler, tekrarlanan sureler, imtihan şekilleri, dualar, beddualar, peygamber duaları, peygamber bedduaları, kavimler, kavimlerin helak şekilleri, yine Kur’an-ı Kerim’de geçen peygamberler, kişiler, şehirler, sayılar, hayvanlar, bitkiler, madenler vb. gibi birçok kavramı ilgilendiren ayetler verilmeye çalışılmıştır.

Kur’an-ı Kerim’i anlayarak okumak, ayetler üzerinde düşünerek hayatımıza tatbik etmek, bizzat yüce Allah (cc) tarafından emredilmiştir. Bu çerçevede ilk ayetin “OKU” emri olması da dikkate alınması gereken bir husustur. Anlayarak okuyan insanlar Kur’an’ı gereği gibi anlayabilirler. Bu çerçevede yapılan bu çalışmanın insanlara faydalı olması, Kur’an-ı Kerim’in okunma düzeyinin artmasına katkı sunması ümit edilmektedir.

Bu çalışmada kavramların, Kur’an-ı Kerim’de geçme sıklığı da verildiği için Yüce Allah’ın (cc) özellikle üzerinde durduğu hususlarda bu ayetlerden anlaşılabilir. İnsanların doğruluk ekseninde yaşaması, adaletli olması, ahlaklı olması, zulmetmemesi gibi tüm insanlığı kapsayan evrensel değerler yine Kur’an-ı Kerim’de anlatılmıştır. Peygamberimiz Hz. Muhammed’in (sav) hayatının önemli bir kısmı da öncelikle bu evrensel değerler üzerine inşa edilmiş, sonrasında peygamberlik görevi verilmiş ve dini tebliğ etmiştir.

Bu çalışma çok zor şartlar altında, yoğun bir çalışma ile hazırlanmıştır. Başta Diyanet Vakfı Kur’an-ı Kerim meali olmak üzere birçok meal, tefsir kitapları ve bu alanda yapılmış çalışmalardan faydalanılmıştır. Bu çalışma süresince desteğini esirgemeyen aileme, yazımında büyük katkılar sunan Oktay Bey ve eşine, çalışmayı okuyarak değerlendirmeler yapan okuyuculara şükranlarımı sunarım. 

Doç. Dr. Mehmet Mercan