Spis treści

Atlas niemiejsc rozmaitych > Artur Szutta

U‑topologia – czyli o przekształceniach przestrzeni moralnej > Jan Kłos

Wybrane utopie

Wyobraźnia w służbie niemożliwego > Piotr Biłgorajski

Pochwała utopii > Leszek Kleszcz

Wywiad

Utopie stanowią odpowiedź na złożoność ludzkiej cywilizacji > Wywiad z profesorem Patrickiem Parrinderem, jednym z największych na świecie znawców tematyki utopii

Narzędzia filozofa

Eksperyment myślowy: Wola ludu > Artur Szutta

Teoria argumentacji: #27. Gdzie tu jest argument? > Krzysztof A. Wieczorek

Gawędy o języku: #15. Męski, żeński, nijaki > Wojciech Żełaniec

Felietony

Sprawiedliwość na horyzoncie > Adam Grobler

Czy obywatele Utopii mogą obejść się bez utopii? > Jacek Jaśtal

Skazani na „niemiejsca”? > Roman Kubicki

Satyra

Nic z wąsikiem > Piotr Bartula

Filozofia w literaturze

Wyspa Nipu i Nipuanie – marzenie o idealnej wspólnocie > Natasza Szutta

Narzędzia filozofa

Greka i łacina z wielkimi klasykami: Utopia > Michał Bizoń

Wokół tematu

Nusquam albo nigdzie > Krzysztof M. Maj

O Utopii. Bernarda Suitsa > Filip Kobiela

Pragnienie utopii > Bartosz Ciemniak

Meandry metafory

#2. Arystotelesowska podróż ku metaforze > Marek Hetmański

Gdzie na studia filozoficzne? Dodatek maturalny 2020

Filozofia w szkole

Tożsamość – skąd wiem, że ja to ja? Scenariusz lekcji filozofii dla uczniów szkół podstawowych > Dorota Monkiewicz-Cybulska

Filozofia w filmie

Marzenia w czasach zarazy doskonałości > Artur Szutta

Z półki filozofa…

O co chodzi w filozofii? > Piotr Biłgorajski

Kląć jak szewc i rzucać mięsem – po co nam przekleństwa? > Albert Łukasik

Dodatek specjalny. 2020 rokiem Romana Ingardena

Ogród. Ingardena > Jacek Wojtysiak

Ingarden i krytyka Husserla z punktu widzenia realizmu > Rob Luzecky

Świadomość > Robert Poczobut

Ingarden o ontologii egzystencjalnej > Peter Simons

Teoria idei > Paweł Rojek

Trafić z formą… > Marek Piwowarczyk

Problematyka czasu w filozofii Romana Ingardena > Filip Kobiela

Wokół teorii dzieła literackiego Romana Witolda Ingardena > Beata Garlej

Estetyka Romana Ingardena > Charlene Elsby

Dzieło muzyczne w estetyce Romana Ingardena > Małgorzata A. Szyszkowska

Roman Ingarden – biografia > Rafał Lewandowski

O dyskusji owocnej słów kilka > Roman Ingarden

Etyka Romana Ingardena > Piotr Duchliński

Antropologia filozoficzna Ingardena > Maciej Smolak

Ponad czasem. Fragment wywiadu z Romanem Ingardenem > Jacek Wojtysiak

Roman Ingarden. Filozof i fotograf w Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK

Filozofia z przymrużeniem oka

* * *

Drodzy Czytelnicy,

problematyka utopii od dawna spędza ludzkości sen z powiek. Wydaje się, że jest tak przynajmniej z dwóch powodów. Po pierwsze, każdy ze znanych ludzkości systemów politycznych ma swoje ograniczenia i chyba nie ma na świecie nikogo, kto by na serio w to wątpił. Odrębną kwestią pozostaje jednak pytanie, jak wygląda hierarchia systemów politycznych i który z nich ma najmniej wad. Po drugie, ludzie posługują się ideą postępu, która zakłada, że stan faktyczny może z czasem ulec polepszeniu. Każdą z poszczególnych koncepcji idealnego ustroju można traktować jak swoistą instrukcję obsługi, którą prędzej czy później ktoś będzie próbował wprowadzić w życie.

Najciekawsze jest jednak to, że tę kwestię, należącą przecież do filozofii polityki, możemy odnieść do dwóch słynnych filozoficznych wysp. Z jednej strony mamy więc Tomasza Morusa, który kusi nas opisem Utopii i jej dziwacznego społecznego rusztowania, a z drugiej Gaunilona, adwersarza Anzelma z Canterbury, wyśmiewającego możliwość odnalezienia doskonałej wyspy.

Czy zatem utopie da się zrealizować? Z odpowiedzią na to pytanie zmierzyli się nasi autorzy, rozpatrując problematykę utopii z różnych perspektyw. Proponujemy Wam więc m.in. przegląd bardziej i mniej znanych literackich utopii, tekst o wyobraźni, filozoficzną recenzję książki oraz filmu, a także kolejny fragment z klasyka i scenariusz lekcji. 

To jednak nie wszystko, co przygotowaliśmy w ramach tego numeru. Osobną pozycję stanowi dodatek poświęcony filozofii Romana Ingardena. Wprawdzie hymny pochwalne wygłaszane na cześć wielkich i nieobecnych zazwyczaj mają w sobie coś fałszywego, a z tyłu głowy kryje się myśl, że fakt, iż uważamy kogoś za wybitnego filozofa, jest w głównej mierze sprawą przypadku, a nie niepowtarzalnego talentu intelektualnego. Na szczęście zdarzają się wyjątki i niekiedy pewnym osobom możemy przypisać nieudawaną, a więc autentyczną wielkość. Stwierdzenie, że można ją trafnie rozpoznać w postaci Ingardena, nie wydaje się obarczone wielkim ryzykiem błędu.

W filozofii zawsze jednak powinniśmy liczyć się z faktem, że argumenty z powszechnej zgody rzadko kiedy są konkluzywne. Jeśli tak, to jedynym sposobem na wykazanie, że Ingarden nie tylko był, ale nadal jest autentycznie wielkim myślicielem, jest przybliżenie nie tylko wyników jego własnych badań, ale i metody, którą sam konsekwentnie stosował. Temu zamierzeniu poświęcamy nasz okolicznościowy „Ingardenowski” dodatek, uznając, że wyrazem właściwie rozumianego szacunku wobec filozofa nie jest multiplikowanie pochwał i superlatyw, ale krytyczny namysł.

Za prezentację wybranych wątków twórczości Ingardena odpowiadają zarówno polscy, jak i zagraniczni autorzy, omawiający ontologię, epistemologię, estetykę oraz antropologię i etykę Ingardena. Przyjęliśmy bowiem założenie, że tylko zderzenie dwóch perspektywach oceny: wewnętrznej i zewnętrznej, może w wiarygodny sposób pokazać skalę filozoficznego przedsięwzięcia, które realizował autor Książeczki o człowieku. Werdykt wyłaniający się z zebranych w dodatku tekstów jest bezsporny: gdyby Roman Witold Ingarden nie istniał, to należałoby go wymyślić.

Redakcja

Egzemplarz można zamówić tutaj:https://filozofuj.eu/produkt/filozofuj-2020-nr-3-33/