登入選單
返回Google圖書搜尋
HURUFİLİK
註釋

 

Hurufilik, Fazlullah tarafından XIV. yüzyıl İran’ında kurulmuş, izleri
XVII. yüzyıla kadar Anadolu ve Balkanlarda takip edilebilen mistik
ve felsefi bir akımdır. Hurufiliği iki dönemde değerlendirebiliriz: Birincisi,
akımın Fazlullah ve öğrencileri tarafından kurulup temellerinin
İran ve Azeri topraklarında atıldığı yaklaşık yarım yüzyıllık bir dönemi
kapsar. İkinci dönem ise Aliyyu’l A’lâ, Mir (Seyyid) Şerif, Seyyid
Nesimî ve Refi’î gibi Hurufi düşünürlerinin Fazlullah’ın ölümünden
sonra Anadolu ve Suriye’ye geçmeleriyle başlayıp XVII. yüzyılda Balkanlarda
devam eder. Hurufiliğin bu ikinci döneminin Osmanlı topraklarında,
elde bulunan yazma eserlerin tarihlerinden hareketle, iki
buçuk yüzyıl boyunca parlak bir şekilde sürdüğü söylenebilir.
Hurufiliğin birinci döneminde yazılan eserler genelde Farsçadır.
İkinci dönemdeki eserler ise çoğunlukla birinci dönemde yazılmış bu
temel eserlerin, hiçbir zaman kelime kelime olmasa da Türkçeye tercümesi
konumundadır. Nesimî tarafından Anadolu’da Hurufiliği yaymakla
görevlendirilen ve muhtemelen Anadolu’ya geçen ilk Hurufilerden
olan Refi’î 1409’da yazdığı Beşâretnâme’sinde, bu eseri zorlanarak
da olsa Türkçe yazdığını belirtmiştir. Bu açıdan Refi’î, karşımıza Hurufiliğin
Anadolu’da yayılma şeklini belirleyen kişi olarak çıkar,
uyguladığı yöntem de Hurufi felsefesinin Türkçe ifade edilmesidir.