Ünlü düşünür Max Weber, modern kapitalizm analizinde diğer

düşünürlerden farklı yorumlar ortaya koyar. Weber, o dönemde

yüksek bir popülariteye ulaşan materyalist ve pozitivist

düşünürlerden farklı hareket ederek Batı’nın modern kapitalizm

başarısının kaynağında dini motiflerin rolünü vurgular. Ona

göre Avrupa kapitalizminin motivasyonunu Protestanlığın temel

öğretileri sağlar. Yani o, Protestanlığın aktif riyazetçi (asketik)

hayat tarzı, kurtuluş teması, meslek kavramı ve metodik örgütlenme

gibi özelliklerini modern kapitalizmin uyarıcı manevi güçleri

olarak ifade eder.

Diğer yandan Weber, kapitalizmin gelişim sürecini genel

olarak ‘rasyonelleşme’ süreci olarak görür. O, rasyonelleşme olgusuyla

Batı toplumlarının ekonomik gelişmesini araştırmaya

giriştiğinde karşılaşır. Bu süreçte ona göre yönetim, hukuk, ekonomi,

sanat, bilim ve din gibi tüm alanlar amaç-rasyonel ilkeler

tarafından belirlenir. Başka bir ifadeyle rasyonelleşme; Weberyen

sosyolojide modernleşme, sekülerleşme, iktisadi gelişme ve

kentleşmeyle özdeştir. Weber bunları sadece Batı toplumlarına

özgü tarihsel süreçler olarak görür. Weber, Batı’nın ekonomik

ilerlemesi gerisindeki sebepleri analiz ederken Batı dışındaki

-Doğulu- toplumların neden modern kapitalizme geçiş yapamadıklarını

da inceler. İncelemesini din, hukuk, yönetim, ekonomi,

maliye, ticaret, üretim, sosyal yapı ve kentler gibi alanlarda yoğunlaştırır.

Bu çalışmalarla o Batı dışındaki toplumların hangi

özelliklerinin modern kapitalizme geçişe izin vermediklerini ortaya

çıkarmaya çalışır.