Yazarın, bir akademisyen olarak, 2011 yılının Nisan ayında Fethullah Gülen’i ziyareti sırasında kendilerine sorduğu “Sizin siyasi düşüncelerinizi ele alan bir kitap yazabilir miyim?” sorusuna mukabil “İyi olur.” demeleri üzerine kitap için ilk adım atılmış oldu. Başlangıçta kitabın İngilizce yazılması gündemdeydi. Ziyaret sırasında, olaya şahit olan Naci Tosun Bey’in kitabın Türkçe yazılmasının daha uygun olacağını, gerekirse diğer dillere tercüme edilebileceğini ifade etmeleri üzerine, Türkçe olarak kaleme alındı. Yazımı Ağustos 2013’te tamamlandı. Basımı için Kaynak Yayınevi'ne gönderildi. Bir müddet sonra, kitabı basamayacaklarının bilgisini verdiler.

Yazarın, Kasım 2013’te Gülen’i tekrar ziyareti sırasında, Cemal Türk ile karşılaşınca konu kitaba geldi. Cemal Bey “Kitap bana gelmişti ve arkadaşlardan birine vermiştim. O da olumsuz kanaat beyan etmişti.” demesi üzerine kitabı birlikte değerlendirip yayına hazırlamaya karar verdiler. Ancak tekrar değerlendirmeden de bir sonuç çıkmadı. Bu durum bu zamana kadar, kitabın bekletilmesine sebep oldu. Daha fazla bekletilmesinin kimseye faydasının olmayacağı düşünülerek yayımlamaya karar verildi ve nihayetinde siz okuyuculara ulaşmış oldu.

Kitap, Gülen'in 2013 Ağustos ayına kadarki konuşmalarını ve yazılarını içermektedir. Bu tarihten sonraki konuşmaları, yazıları kitabın kapsamı içinde yer almamaktadır. İleride imkan ve talep olursa, 2013 Ağustostan itibaren siyasi düşüncelerini içeren başka bir çalışma daha yapılabilir. Özellikle 15 Temmuz 2016’dan sonraki dönemde, devlete ve siyasete dair farklı söylemleri olsa bile, öncekilerle kıyaslandığında ciddi farklılıklar olmadığını vurgulamak gerekir. Kitaptaki konuların bazılarında Gülen olaylara daha evrensel bakmakta, Türkiye merkezli bakış açısını göreceli olarak değiştirmektedir. Bu tutum, bir değişiklikten çok gelişmedir ve Hizmet'in bütün dünyaya yayılmasıyla birlikte, onun “devletçi” bakış açısını “bireye” çevirmesini gösterir ki oldukça önemlidir. Artık Türkiye Cumhuriyeti Devleti ve onun geçmişindeki devletler merkezli bakış açısı yerini yeni görüşlere bırakmak zorunda kalmıştır.

Kitapta, her okuyucunun eleştireceği, kabul ya da reddedeceği mevzular bulunabilir. Bunun sebebi, Gülen’in bir siyaset düşünürü olmamasına rağmen siyasete dair sanıldığından fazla söz söylemesi ve okuyucuların bu sözleri, bağlamından ayırarak veya farklı anlamlar yükleyerek değerlendirmeleridir. Unutulmaması ve altının kalın çizgilerle çizilmesi gereken bir konu şudur ki; Hizmet'te yer alan birçok kimseye göre, farklı bir “Fethullah Gülen” algısı vardır. Kimilerine göre o, sıradan bir alim iken, kimilerine göre ise bunun çok ötesindedir. Gülen'in yazdıkları, söyledikleri, erbabınca bazen de sahasında uzman olmayanlarca sürekli, yeniden yorumlanmakta, taraftarlarınca tartışılmakta ve hayata taşınmaktadır. Bu da zaman zaman, söylediklerine ve yazdıklarına, kendisinin bile düşünmediği anlamların yüklenmesine sebep olmaktadır.

Bu sebeplerden dolayı, Gülen’in siyasi düşüncelerinin elinizdeki kitapta derlenmesi başlı başına zorlu bir çalışmadır. Daha önce yapılmamış olması bu zorluğu artıran bir etkendir. Kitabın yazarı her türlü iddiadan uzak olarak, kabiliyeti ve anlayışı çerçevesinde, onun sözlerinden ve yazdıklarından yararlanarak bir eser ortaya koymaya çalışmıştır. Kitap sadece iki yılı aşan bir çalışmanın ürünü değildir. 1980’lerden itibaren Gülen’in yazdıklarını okuyan ve dinleyen, yer yer bu hakikatleri uygulamaya çalışan ya da uygulayanlarla birlikte, karşılaşılan güçlükleri de yaşayan birinin uzun yıllar uğraşılarının sonucudur. Yazar bu çalışmadan evvel de Gülen’in farklı konulardaki düşüncelerini akademik olarak yazıya dökmüş ve uluslararası konferanslarda tebliğ olarak sunmuştur. Söylenmek istenen; yazarın uzun bir süredir onun söylediklerini ve yazdıklarını takip ettiği, hakkında yazılan ve söylenenlere de sürekli ilgi duyduğu ve akademik bir pencereden bakarak, kendi süzgecinden geçirerek, farklı değerlendirmelere tabi tuttuğunun bilinmesidir.

Kitap yedi bölümden oluşmaktadır. Her bölüm kendi içinde bir bütünlük arz ederken, diğer bölümlerin de birer parçası olarak hazırlanmıştır. Her bir bölüm aslında tek bir kitap olarak da (eskilerin ifadesiyle risale) görülebilir. Konunun anlaşılması için diğer bölümlerle birlikte okunması gerekmemektedir. Fakat diğer bölümlerle de irtibatlandırıldığında daha geniş bir bakış açısı ortaya çıkmaktadır. Arzu edenler her bölümü ayrı ayrı ele alabilecekleri gibi bütününü de okuyarak değerlendirebilirler.

Kitap klasik siyasi düşünce yaklaşımına uygun olarak düzenlenmiş, mümkün mertebe Gülen’in söz ve yazılarının dışına çıkılmadan değerlendirmelere yer verilmiştir. İstisnai olarak farklı kaynaklardan zaruret derecesinde istifade edilmiştir ki bu yaklaşım konu bütünlüğü açısından zaruridir.

Unutulmaması gerekir ki Gülen, Türkiye’de doğmuş ve ömrünün önemli bir kısmını burada geçirmiş, konuşmalarını ve yazılarını da Türkçe olarak yayımlamıştır. Dolayısıyla konunun öznesi hep Türkiye’dir. Siyasi düşüncelerini ifade ederken de Türkiye örneğinden hareketle, Türkiye’nin problemleri çerçevesinde kalmaya özen göstermiştir. Bu bir zorunluluktur fakat eksiklik değildir.

Gülen’in tesiriyle ortaya çıkan “Hizmet Hareketi”, Türkiye Cumhuriyeti siyasal tarihinde, Türkiye’nin üretebildiği ve yurtdışında da başta eğitim ve öğretim hizmetleri olmak üzere, diyalog, kardeşlik, sevgi, insani değerler gibi temel kavramların aksiyona dönüştürüldüğü tek markadır. İnsanlık için bu derece önemli ve faydalı başka bir olgu Türkiye’de üretilmemiştir.

Gülen, Sünni İslam ekolünden beslenmesine rağmen, bu geleneği “modernite” olarak da kabul edilen Batı düşünce dünyasına, farklı bir İslami anlayış olarak sokabilme başarısını gösterebilmiştir. İslam dünyasının en modern düşünürlerini aşacak derecede, Batı düşünce dünyasının siyaset temel kavramlarını genişleterek, İslam’ın bakış açısıyla, yeni yorumlar katabilmiştir.

Yazar okuyucuların her türlü eleştiri ve önerilerine şimdiden teşekkür etmeyi bir görev addetmektedir. Umulur ki kitap okuyucular için istifadeye medar olur.

Dr. Bekir Çınar