登入選單
返回Google圖書搜尋
Parmenides
註釋

“Platonik Diyalektiğin o en ünlü başyapıtı” ve “Antik Diyalektiğin bu hiç kuşkusuz en büyük sanat yapıtı“ — bunlar Hegel’in Platon’un Parmenides’ ini tanımlayan sözleridir. Ve felsefe tarihinde kayıtlı en büyük entellektüel karşılaşmalardan birini, belki de en çarpıcı olanı sunan bu başyapıtta Diyalektiği konuşan konuşmacılar Parmenides, Zenon ve genç Sokrates’tir. Diyalektik salt öznel olarak, insan düşüncesine sınırlı olarak alınabilir, ve Eleatikler onu böyle öznel olarak aldılar. Ama Diyalektik, Platon’un yaptığı gibi, nesnel olarak da alınabilir. O zaman yine yapıtın özeksel temalarından biri olan İdealar ya da Biçimler yalnızca varlığa ilgisiz insan düşünceleri olmaya son verirler ve nesnel İdealar olarak bütün bir doğal ve tinsel Olgusallığın biçimini belirlerler. Ve İdealar öznel de oldukları için, aslında homo sapiensin en özsel doğası, onun gerçek karakteri oldukları için, insan gerçeği bilebilir. İnsandaki Güzellik İdeası ya da saltık Güzellik, Türe ve Bilgi ideaları ya da saltık Türe ve saltık Bilgi, ve başka İdealar tümü de nesnel karşı eşleri ile bir ve aynıdırlar. O zaman insanın bilgisizlik — doxa — durumu yalnızca geçici bir durumdur, yalnızca onu gerçek varoluşunun biçimine götüren zamansal bir oluş sürecidir. Düşüncenin olduğu gibi nesnel realitenin de ruhu olan Diyalektiği bilimden, felsefeden, genel olarak bilmeyi isteyen düşünceden soyutlamak, onu dikkate almamak ve uygulamamak kendi en özsel doğasının bilinçsizi olarak kalmayı kabul etmektir. Doxa böyle bilincin biçimidir, ve orada içerik bilgi değil ama tahmin, gerçeklik değil ama olasılık, inanç değil ama kuşkudur — bir bilinç ki, fenomenaldir ve bu tek-yanlı öznelliği ile salt kendi içindedir.

Parmenides ve Zenon felsefe tarihinde ön-Sokratikler arasında ilk kez Su, Hava, Ateş vb. gibi tasarımları değil ama Kavramın kendisini, Varlığı ilke ya da arke olarak kabul eden düşünürlerdir. Onları Diyalektiği kavramaya götüren olgu kavramı arılığı içinde almış olmalarıdır, çünkü mantıksal olan Kavramdır, onlardan önceki düşünürlerin arke olarak gördükleri Su, Hava, Ateş vb. gibi tasarımlar değil. Ama Eleatikler Diyalektiği nesnel olarak görmeyi kabul edemediler ve onu salt özneye sınırladılar. — Düşünce gerçekten özgür olduğu zaman, bilimsel Kavramı arılığı içinde kavradığı ve kendini mantıksal zorunluğa bıraktığı zaman, salt analitik momente kısıtlı olamayacağını, analitiğin kendinde diyalektik olduğunu görür. Belirlenim, ilkin ya da görünüşte analitik olmasına karşın, onu olumsuzlamaktan başka bir anlamı ve işlevi olmayan karşıtı tarafından belirlenir ve böylece onunla bir olmak zorundadır. Eleatikler saltık olarak analitik düşünürler, sözcüğün en gerçek anlamında monistler idiler. Ama Analitiğin kendisinde yatan Diyalektiği kavramalarında felsefe tarihinin gerçek başlangıcını yaptılar ve bilimsel düşüncenin nasıl düşüneceğini, insanın harika olmak zorunda olduğunu gösterdiler.