Büveyhîler, Sünnî Abbâsî yönetimini bir asrı aşkın süre hâkimiyeti altına almış Şiî bir hanedanlıktır. Bu süre zarfında bünyesinde İmâmiyye ve Mu’tezile alimlerini himaye ederek, İmâmî ve Mu’tezilî fikirlerin yaygınlaşmasında ve kaynaşmasında etkin bir rol oynamıştır. Büveyhîler döneminde İmâmiyye’nin rasyonel bir kimlik kazanmasında etkili olan Şeyh Sadûk, Şeyh Müfîd, Şerîf Murtazâ ve Ebû Ca’fer et-Tûsî gibi alimler yetişmiştir. Bu alimlerin hemen hepsi Ebû Abdillah el-Basrî, Ali b. Îsâ er-Rummânî, Sâhib b. Abbâd ve Kâdî Abdülcebbâr gibi dönemin önemli Mu’tezilî alimlerinden ders almışlar ya da onlarla irtibat halinde olmuşlardır. İmâmiyye alimleri, Mu’tezile’nin fikir dünyasını kendi sistemlerine taşıyarak tevhîd ve adalet meselesinin tamamında, va’d ve vaîd ile nübüvvet meselesinin bir kısmında Mu’tezilî fikirleri benimsemişlerdir. İhtilaf ettikleri imâmet meselesini izah etmede ise Mu’tezilî yöntemden istifade etmişlerdir.

Elinizdeki bu çalışmanın birinci bölümünde Büveyhîler döneminde meydana gelen Mu’tezile-İmâmiyye etkileşiminin siyasî-tarihî arka planı, ikinci bölümünde ilmî temeli, üçüncü bölümünde ise fikrî yapısı incelenmiştir.