Tarihin gördüğü/tanık olduğu en büyük imparatorluklardan

biri olan Osmanlı üç kıta üzerinde oldukça geniş bir

coğrafyada 600 yıl hüküm sürmüş ve bünyesinde bir çok

etnik ve dini olarak farklı milleti barındıran zengin ve köklü

bir kültüre sahip olan tarihi bir mirasın sahibidir. Türkiye

Cumhuriyeti, Osmanlı İmparatorluğu’ndan devraldığı bu

mirasla arşiv malzemesi bakımından çok büyük zenginliğe

sahiptir. Bu zengin kültürel/tarihi mirasın sahibi olan Türk

arşivlerinde herhangi bir araştırma yapılmadan yazılacak bir

bölge tarihi ve dünya tarihinin eksik kalacağı şüphesizdir.

Bilgiye ulaşmadaki engelleri ortadan kaldırmak amacıyla

belgeler dijital olarak internet ortamında ulaşıma açılmıştır.

Arşivler, bir ülkenin tapu senedi, bir milletin benliği,

hatıratı, geçmişinden bugüne ve yarınlarına ışık tutan

kültürel bellektir. Millet olabilme ve millet kalabilmede

ise bu kültür değerlerinin gün yüzüne çıkarılması büyük

önem taşır. Bir devletin ve milletin tarihi, kültürü ve milleti

millet yapan kültürel kodları arşivlerinde gizlidir.

Arşivler mensup oldukları dönemin tarihi, diplomatik,

siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel, folklor, mimarî, sanat,

demografik yapı, durumlarını ihtiva eden birinci elden

güvenilir kaynaklardır. Bu tarihsel mirası gelecek nesillere

aktaran millî kültürel bir hafızadır. Osmanlı arşivindeki

belgeler adeta birer kanıt niteliğinde ait olduğu dönemin

geçmişini yansıtan canlı tanıklardır. Bu boyutuyla arşivler,

bir milletin geçmişi ile geleceği arasında köprü olmak gibi

önemli bir misyon yüklenmiştir. Osmanlı arşivinde yer alan belgeler, onu dünyanın en önemli arşivlerinden biri

konumuna getirmiştir.

Arşivlerin en büyük özelliği, sosyal ve beşeri bilimler

için ilk elden kaynak olmalarıdır. Türk-İslam geleneğinde

yazılı kağıda saygı gösterilmesi sebebiyle, devlet işlemlerine

ait yazılı evrakların tamamı, müsveddeleri dahil olmak

üzere büyük bir titizlikle muhafaza edilmiştir.

Bu çalışmada, T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri

Başkanlığı, Osmanlı Arşivinde yer alan, Kösem Sultan,

Gülnuş Sultan, Mihrişah Sultan, Nakşıdil Sultan, Şefkiefsar

Sultan ve hangi Valide Sultan’a ait olduğu bilinmeyen Valide

Sultan mektupları üzerinde çalışılmıştır.

Ancak, bu mektupların pek çok yazım yanlışını ihtiva

etmesi belgelerin okunması açısından büyük bir zorluğu

da beraberinde getirdi. Çoğu defa imlalar bozuk, ifadelerin

çetrefil olduğu bu mektuplar arasında düzgün ve güzel

yazılmış olanlar da vardır.

Mektupların çevirisi yapılırken transkripsiyon alfabesi

kullanıldı. Yanlış yazımlara rağmen mektubun dil ve uslup

özelliklerini bozmamak/korumak adına metne sadık kalındı.

Mahrem olan bu dünyanın kadınlarının mektuplarını

daha iyi anlaşılması için önce Harem ve Valide Sultanlık

müesseseleri kısaca tanıtılmış, mektuplarına yer verdiğimiz

Valide Sultanların hayatları hakkında kısa bilgiler verilmiştir.

Kösem Sultan’a ait 10, Gülnuş Sultan’a ait 14, Mihrişah

Sultan’a ait 22 Nakşıdil Sultan’a ait 2, Şefkiefsar Sultan’a ait

16 ve hangi Valide Sultan’a ait olduğu bilinmeyen 8 mektup

olmak üzere toplam 72 mektup üzerinde çalışılmıştır.

Bir edebi tür olarak mektup türü hakkında bilgi verilmiş

elimizdeki mektuplar bu yönüyle bir değerlendirilmeye

tabi tutulmuştur. Mektuplar transkripsiyonlu metin ve

tıpkıbasımları ile birlikte verilmiştir. Gramatikal bir indeks

hazırlanmıştır.