Kâşgarlı Mahmud; Türk milletinin bütün değerlerine candan bağlı bir Türk milliyetçisi, inançlı bir Müslüman, büyük bir düşünce adamı, folklor ve edebiyat alanında söz sâhibi bir araştırmacı, Türkçenin gramer yapısını iyi bilen bir dilci ve çağının sosyal ve tarihî bilgilerine hakkıyla vâkıf, geniş kültürlü ve ileri görüşlü bir âlimdir.

Divanü Lügati’t-Türk, bir lügat olmakla birlikte; aynı zamanda bir kültür, dil, Türklük bilgisi, sosyoloji, târih, coğrafya ansiklopedisidir.  Onu Türk kültürüne kazandıran Ali Emirî Efendi’nin ifâdesine göre ‘paha biçilemez bir hazine’dir.

        Türk’e ait değer olarak her ne varsa, Dîvânu Lugati’t-Türk potasında eritilmiş, yoğrulmuş, pişirilip kullanıma hâzır hâle getirilmiştir. O, az miktardaki bilgileri ihtiva eden dar bir sahânın eseri değildir. İnsan kalabalıklarını millet hâline getiren âbidevî bir meş’aledir. Millet olarak dünya durdukça yaşamamızın teminatıdır. Sayfalarında Türk milletinin büyüklüğünü, kahramanlığını, ilmini, sanatını, devlet teşkilâtını, iktisâdî ve sosyal hayatını ve daha pek çok hususları, dünden günümüze, günümüzden yarınlarımıza aktarıyor.