Sakıncalı Piyade, Mumcu’nun ilk kitaplarından biri… Ama adeta türüne özgü bir başyapıt... 12 Mart darbe döneminin sola bakışını yansıtan bir kara gülmece örneği. Hatta 40 yıl sonra bu tanım bile yetersiz. Mumcu’nun kitapta anlattıkları, kendi yaşamının bir kesiti, kendi öyküsü değil; bir genel Türkiye öyküsü, hatta ağıtı! “Güleriz ağlanacak halimize” misali olsa da… Bugün 

de devam eden bitmez tükenmez bir öykü, bir ağıt, bir trajikomedi… Arandığını öğrenen Mumcu, “ben geldim, buyurun” diye kapı kapı dolaşır, kimse ilgilenmez. Adeta istemeyerek gözaltına alındıktan sonra ise, “kaçma ihtimali var” diye tutuklanır! Zamanın ceza kanununun ağır hükümlü maddelerinden yargılanır; Mümtaz Soysallar, Uğur Alacakaptanlar, Bülent Nuri Esenlerle birlikte, Ankara’daki ünlü Mamak Askeri Cezaevinin sürekli konukları arasına girer. 12 Mart gardiyanı, ne yazık ki Atatürk gibi Harbiyeli subaylar, hapishane avlusunun buzlarını kırdırarak onları ayrıca cezalandırır. Ama sonra da, bazı çevrelerin ileri sürdüğü gibi affedilmiş değil, alnının akıyla “beraat” etmiştir. Aynı askeri mahkemelerde… Tarih, 50 yıldır yinelenmekten yorgun düştü, ama yineleyenler yorulmuyor. 2010’lu yılların ünlü(!) davalarında da, dünyanın öbür ucundan gelip “beni arıyormuşsunuz” diyenler bu kez Harbiyeli subaylardı generalinden teğmenine kadar. Bu kez onlar, “sakıncalı” piyade er değilse bile “sakıncalı general”, “sakıncalı” binbaşı, yarbay, albay oldular; “ya kaçarsa” diye senelerce tutuklu kalıp sonra beraat ettiler. Uğur Mumcu’nun kitaplarında, bu “ders alınmayan tarih tekerrürü” hep vardır. Sakıncalı Piyade’nin farkı, görkemli güldürü dilidir. Mumcu, yakından tanıdığımız zamane “muktedirleri” gibi “mağdur” edebiyatı yapmaz; eziyet edenlerin gülünçlüklerini sergiler, hatta ara ara içine düşürüldüğü durumlara bile gülebilir. Mağdur edebiyatı yapmamanın çok ötesinde, “bu ordu hepimizin ordusu” der. Ama “ben Patnos dağlarında halk çocuklarıyla er olarak askerlik yapmayı, emekli olduktan sonra siyasal iktidarın uzattığı yönetim kurullarında, on binlerce lira para alan orgeneral olmaya değişmem” de der!