Kategorię obywatelstwa można uznać za uniwersalistyczną – odnosi się ona do każdej demokracji. Oczywiście modele obywatelstwa (odpowiedź na pytanie, jakie powinno być obywatelstwo, nie zaś czym jest) mogą się od siebie różnić. To samo dotyczy obywatelskości – katalog postaw czy cnót uważanych za wartościowe jest zmienny, na tej płaszczyźnie panuje partykularyzm. […]

Oś kontrowersji wokół odpowiedzi na pytanie, przez kogo powinna być prowadzona edukacja obywatelska, rozciąga się między wskazaniem szkoły jako podmiotu odpowiedzialnego a instytucji społeczeństwa obywatelskiego jako predestynowanych do tego z racji bycia żywą ilustracją „demokracji w działaniu”. Dyskusja dotyczy raczej tego, w jakich proporcjach szkoła i instytucje społeczeństwa obywatelskiego powinny brać udział w kształtowaniu obywatelstwa (albo faktycznie wywierają edukacyjny wpływ); nie chodzi o wyeliminowanie którejkolwiek instytucji z wpływu na rozwój postaw obywatelskich czy świadomości obywatelskiej.

fragment wprowadzenia