Türkiye’de 2003 yılından itibaren uygulamaya konan “Sağlıkta

Dönüşüm Programı” ile birlikte özellikle kamu sağlık sektöründe verilen

mevcut hizmetleri daha verimli, etkili ve kaliteli sunabilmek için hizmet alım

uygulamaları yaygınlaştırılmıştır.

Sağlık sektörü, özelde kamu hastanelerinin gittikçe artan bir oranda,

özellikle kendilerine has faaliyetleri gerçekleştirmek istemeleri, temel

faaliyetlerinin dışında kalan işleri ise hastane dışındaki uzmanlaşmış diğer

kurumlara yaptırma eğilimi, hizmet alım (outsourcing) uygulamalarını ortaya

çıkarmıştır

Sağlık hizmeti sunan kurumlar hizmet alım ihaleleri ile herhangi

bir faaliyetin kalite, verimlilik ve etkinlik açısından sonuçlarını geliştirmek

istediğinde, bu konuda kendisinden daha yetkin bir işletmeden bu iş

süreçlerini sağlama yoluna gidebilir. Hizmet alımları, klinik ya da klinik

dışı hizmetlerin sunumunun kısmi ya da tüm sorumluluğunun özel sektöre

kaydırılmasını ancak hizmetin finansmanının özellikle hastane işletmelerinin

gerçekleştirilmesini ve hizmetin denetlenmesini içerir.

Bu uygulamalar, son yıllarda özellikle “otelcilik hizmetleri” olarak

adlandırılan çamaşır, temizlik, güvenlik ve mutfak işleri gibi hizmetlerde

yoğunlukla kullanılmakta iken Sağlıkta Dönüşüm Programı (SDP)

kapsamında gerçekleştirilen reformlarla birlikte, tıbbi hizmetlerin de dışardan

temin edilmesinin sürece dâhil edilmesiyle daha da genişlemiştir.

Bu genişleme yani hizmet alım uygulamaları, her ne kadar kolaylıkla

yönetilen, denetlenebilen küçük ölçekli hizmetlerin yanında yakın zamanda

uygulamaya konan KÖİ şehir hastaneleri ile birlikte büyük ölçekli hizmet

alımları daha da karmaşık ve maliyetli hale gelecektir. Bu maliyetler iyi

planlanıp iş akış süreçleriyle birlikte iyi etüt edilerek fiyatlandırılmalıdır.

Hizmet Alımları sağlık hizmet sunumunun önemli bir parçası haline

gelerek sağlık sektöründe önemli yekûn bir yer teşkil etmektedir. Türkiye’de

sağlık sektöründe hizmet alımlarına yönelik yapılan bu çalışma onbir

bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde Türkiye sağlık sistemin geçmişten

günümüze gelişimi ve finansman yapısıyla birlikte sağlık harcamaları

üzerinde durulmuştur.

İkinci bölümde, hizmet alım uygulamaları hakkında genel bilgiler

verilerek tarihsel gelişimi ve mevzuatı açıklanmıştır.

Üçüncü bölümde görüntüleme hizmet alımları, dördüncü bölümde

tıbbi laboratuvar hizmet alımları, beşinci bölümde diğer sağlık hizmet

alımları, altıncı bölümde destek hizmet alımları ve yedinci bölümde

hastane bilgi yönetim sistemi hizmet alımları detaylı bir şekilde incelenmiştir.

Sekizinci bölümde, hizmet alımları ihale işlemleri, uygulama ve

ödeme işlemleri uygulamada olan yasal mevzuatlar ışığında açıklanmıştır.

Dokuzuncu bölümde, sağlık hizmet alımları muhasebe işlemleri

güncel uygulamalardan yola çıkılarak örnekler kayıtlarla birlikte anlatılmıştır.

Onuncu bölümde, Türkiye’de hizmet alımlarının finansmanı ve harcamalarının gelişimi nominal ve reel olarak incelenerek hizmet alım

giderlerinin analizi yapılmıştır.

Çalışmanın son bölümünde, hizmet alımlarının alt işverenlik,

muavaza ve kıdem tazminatı konusu değerlendirilerek, bu alanda

sorunlar ve çözüm önerileriyle birlikte SWOT analizi yapılarak hizmet alım

uygulamalarının kuvvetli ve zayıf yönleri ortaya konularak, sektör açısından

fırsat ve tehdit içeren unsurlar belirlenmiştir.

Mehmet ATASEVER