Niniejszy katalog przedstawia sylwetki subiektywnie wybranych kapłanów. Kwestia aktywności i poświecenia Kościoła rzymskokatolickiego sprawom wolnościowym od dawna wpisywała się w moje zainteresowania badawcze, które przedstawiłem w dysertacji doktorskiej dotyczącej historii jezuitów w Prowincji Wielkopolsko-Mazowieckiej po 1945 roku. Wybór sylwetek księży poprzedzony był długa kwerenda i zapoznawaniem się z wieloma życiorysami. Niektórzy z wymienionych w katalogu kapłanów byli uczestnikami pamiętnych dni Sierpnia ’80. Inni w późniejszym okresie wydatnie wsparli proces budowania struktur NSZZ „Solidarność”, czy też pomagali duchowo w wyjściu ze zniewolenia. Kapłani ci pokazywali drogę prawdy, wolności i przebaczenia. Kapelani Solidarności w trudnych miesiącach lat 80. XX w. w swoim nauczaniu podtrzymywali działaczy Solidarności na duchu. Dlatego władza zarzucała tym duchownym głoszenie „szkodliwych politycznie wystąpień duszpasterskich”. Księży tych szykanowano, zatrzymywano, inwigilowano i napadano. Niektórzy z nich za swoją bezkompromisową postawę zapłacili życiem, tak jak bł. ks. Jerzy Popiełuszko.

dr Mateusz Ihnatowicz