Z niekrytą radością oddajemy w Państwa ręce książkę pt. Digital 5.0 Wywiady o mediach cyfrowych i technologii. Oddajemy, bo jest to efekt wielomiesięcznej pracy przede wszystkim grupy studentów dziennikarstwa i komunikacji społecznej Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie.

Jesteśmy świadkami toczącej się wokół nas dyskusji nad kierunkiem zmian w mediach, postępującą cyfryzacją i konwergencją, szansami i zagrożeniami płynącymi z dynamicznego rozwoju technologicznego na świecie. Wydana książka niewątpliwie wpisuje się w tę dyskusję i choć nie wyczerpuje tematu, to jest ważnym i aktualnym głosem w rozmowie o roli nowych mediów. W tak dynamicznie zmieniającym się świecie komunikacji społecznej wciąż o wiele więcej jest pytań niż odpowiedzi. Te pytania postanowili zadać swoim rozmówcom studenci, autorzy rozmów, młodzi dziennikarze.

Amerykański dziennikarz, badacz i znawca nowych mediów - Mark Briggs zaczyna swoją książkę pt. Journalism Next od słów: Co będzie następne w dziennikarstwie? Nikt nie jest tego pewny na sto procent, ale wszyscy możemy się zgodzić: zmierzamy w stronę cyfrową. Choć słowa te zostały napisane w 2010 roku, to wciąż są aktualne i z roku na rok znajdujemy ich potwierdzenie. Na naszych oczach w ciągu pierwszych lat XXI wieku rozwija się kluczowa faza istotnej przemiany w świecie mediów. Niektórzy nazywają ten wieloaspektowy proces zmianą dziennikarstwa tradycyjnego w dziennikarstwo Web 2.0, Web 3.0 albo określają nowy etap w rozwoju mediasfery erą nowych, nowych mediów. Co więcej, ewolucja mediów w ostatnich kilku latach jest na tyle głęboka, wyraźna i wielopłaszczyznowa, że według niektórych badaczy zasługuje na miano zmiany paradygmatu. Na ten proces składa się wiele czynników m.in. łatwa możliwość odwrócenia ról - nadawcą może stać się każdy, coraz większa dostępność do nowych technologii czy przełamanie społecznych oporów przed zaufaniem najnowszym mediom.

Wszystkie te elementy bardzo mocno wpływają na zmiany we współczesnym dziennikarstwie. Dlatego nie bez przyczyny książkę otwierają rozmowy właśnie z dziennikarzami. Najważniejszą, widoczną zmianą, która pojawia się w wielu przeprowadzonych wywiadach - oprócz samej cyfryzacji mediów - jest rola odbiorcy, który w związku z przemianami technologicznymi staje się również nadawcą. Świat mediów tym samym stał się interaktywnym polem, gdzie każdy w przestrzeni Internetu ma liczący się głos. Z jednej strony daje to ogromne możliwości dla nowych, oddolnych inicjatyw medialnych jak podcasty, blogi czy kanały wideo. Trzeba jednak również zauważyć niebezpieczeństwa i zagrożenia płynące z tego procesu, jak choćby szeroko omawiany w pierwszym wywiadzie problem fake newsów czy pojawiający się w kilku rozmowach hejt i radykalizacja języka rozmowy.

Ogromną zaletą prezentowanych w tej publikacji wywiadów jest ich wieloaspektowość. Temat digital mediów pokazany zostaje z różnych perspektyw, m.in. dziennikarstwa, marketingu, mediów społecznościowych, wychowania w dobie nowych technologii czy społeczeństwa cyfrowego. W rozmowach możemy przeczytać również o szerszych wyzwaniach współczesności związanych z cyfryzacją komunikacji. Algorytmy, jakość informacji w mediach, budowanie relacji z odbiorcą, edukacja medialna, prywatność w Sieci i przyszłość komunikacji to tylko niektóre z zagadnień, o które autorzy pytają swoich rozmówców w wywiadach.

W książce Digital 5.0 Wywiady o mediach cyfrowych i technologii znajdziecie Państwo osiem bardzo ciekawych rozmów. Dyskusja na temat nowego modelu i kierunku zmian w mediach i komunikacji społecznej trwa i będzie aktualna przez wiele następnych lat. Prezentowane wywiady z pewnością nie zamykają podjętego tematu. Co więcej, pokazują w wielu miejscach, że odpowiedzi na pytania o współczesną mediamorfozę wciąż nie są oczywiste.

Bardzo dziękuję wszystkim zaangażowanym w powstanie tej publikacji. Szczególne podziękowania należą się autorkom i autorom rozmów. To duża przyjemność móc współpracować z grupą tak kreatywnych, ambitnych i chętnych do działania młodych dziennikarzy. Zapraszamy wszystkich, by lektura tej książki była punktem wyjścia nie tylko do kolejnych debat, rozmów i dyskusji, ale również do działań zwiększających naszą świadomość, odpowiedzialność i jakość treści z świecie nowych mediów.

Dawid Kaczmarczyk

Edukacyjne Laboratorium Mediów Społecznościowych UPJPII

Redaktor książki