Osmanlı Anadolu’sundan Amerika’ya doğru gerçekleşen

göçlerin büyük bir kısmı Vilâyât-ı Sitte’den gerçekleşmiştir.

İkinci Meşrutiyet’in ilanından Birinci Dünya Savaşı’na kadar

olan zaman diliminde bu göçler nasıl, hangi yolla gerçekleşmekte

ve neden kaynaklanmaktaydı? Bu bağlamda altı vilâyetin sosyal

ve ekonomik koşulları anlaşılmaya çalışılmıştır. Göçmenlerin

yaşadığı bu coğrafyaların genel bir tasviri yapılmıştır. Büyük

göçmen kitlesinin Ermeni olması münasebetiyle söz konusu

vilâyetlerden vuku bulan Ermeni göçünün Ermeni meselesiyle

ilişkili olduğu noktası gözardı edilemez. Öte taraftan Yeni

Dünya olarak anılan Amerika’nın göçmenler tarafından neden

tercih edildiği, buradaki iktisadi imkânların oluşturduğu çekim

gücü unsuru, Osmanlı Devleti’nde mevcut sosyo-ekonomik

şartlarının itici gücü, silsile-i hadisât içerisinde değerlendirilmeye

çalışılmıştır. Göçmen kitlesinin herhangi bir etnik veya

dini gruptan müteşekkil olup olmadığı, hangi siyasi, sosyal

ve ekonomik şartlar altında bulundukları irdelenerek bu göç

hareketlerinin münferit, kitlesel, geçici, serbest, mecburi veya

daimi göç tiplerinden hangisine uygun olduğu belirlenmeye

çalışılmıştır.

Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nden Amerika’ya muhacerete

dair mevcut belgeler alınarak okunmuş ve değerlendirilmiştir.

Esas konumuzu teşkil eden Vilâyât-ı Sitte’den gerçekleşen göçe

ilişkin genel fotoğraf belgeler ışığında ortaya konulmuştur.

Göç ve göçmenlere dair elde edilen belgelere dayanılarak, göç

hareketi ve güzergâhı, göçe katılım oranları, tâbiiyet meselesi, geri dönüşler ve geri dönüşlerle birlikte ortaya çıkan arazi ve

emlâk meselesi, göçmenlerin Amerika’daki yaşamları, çalışma

sahaları, kurdukları dernekler, çıkardıkları gazeteler vs. gerek

Osmanlı arşiv belgeleri gerek yabancı literatür ışığında ele

alınmıştır.

Vilâyât-ı Sitte’den Amerika’ya gerçekleşen göçleri konu edinen

doktora tezim şu an kitap olarak elinizde bulunmaktadır.

Doktora tez danışmanlığımı yürüten değerli hocam Prof. Dr.

Hale Şıvgın’a destek ve katkılarından dolayı teşekkür ederim.

Tez araştırma ve yazım sürecinde bilgisine başvurduğum ve

desteklerini aldığım değerli hocalarıma ve her zaman yanımda

olan aileme teşekkürü bir borç bilirim.