登入選單
返回Google圖書搜尋
Anlama, Belirsizlik, Çok-Anlamlılık
註釋

 Dil hakkındaki araştırmaların tümünü içine alan en kuşatıcı işaretler biliminesemiotik diyoruz. Dil sözcüğünü burada dar manada yalnız günlük-dil olarak değil, bütün bilimsel ve teknik dilleri ve genel olarak her türlü tabii veya yapma sembol sistemlerini kapsamını içine alacak şekilde, en geniş manada kullanıyoruz.

Genel olarak dili, dilsel olmayan nesnelerden söz etmek için kullanırız. Örneğin 'Ahmet Ankara'ya gidecek' gibi bir önerme 'Ahmet' adlı bir insan ile Ankara şehri hakkındadır. Ancak dili bazı hallerde

dilsel olmayan nesnelerden değil de, bir takım dilsel deyimlerden söz etmek için de kullanırız. Örneğin bir dil bilgininin, araştırmalarının sonuçlarını dilsel deyimler hakkında olan önermelerle ifade edeceği meydandadır. İşte, dilsel deyimlerden söz etmeye yarayan bir dile "üst dir (metalanguage), bir üst dil yardımıyla sözü edilen dile ise "nesne dili" (object language) denir. Buna göre semiotiğin konusu olan diller, nesne dilleri olup semiotiğin kendisi hep üst dil seviyesinde kalır. Verilen bir nesne dilinin yalnız sentaksını ifade etmeye yarayan bir üst dile "sentaktik üst dil" semantiğini ifade etmeye yarayan bir üst dile semantik üst dil pragmatiğini ifade etmeye yarayan bir üst dile de "pragmatik üst dil" denir. 


Nesne dili ve üst dil ayrımına paralel olarak dilsel deyimlerin kullanılması (use) ile anılması (mention) arasındaki ayrım vardır. Dil dışı nesnelerden (nesnel-dilde) söz ettiğimizde, bu nesneleri dile getiren deyimleri kullanırız', buna karşılık bir dil bilgini veya filozof olarak, sıradan adamın veya bilim adamının kullandığı nesnel dil deyimlerini incelediğimiz zaman bu deyimleri kullanmaz, sadece anarız. Örneğin, 'bu masa beyazdır' önermesini evetlediğimizde ('masa' sözcüğü dil dışı bir nesne olan bir masa hakkında söz etmeğe yaradığından) 'masa' sözcüğünü kullanıyoruz. Öte yandan, "'Masa' dört harfli' dir" önemesini evetlediğimiz zaman ('masa' sözcüğü bu bağlamda bir masa hakkında değil de, dilsel bir deyim olan 'masa' sözcüğü hakkında bir bilgi vermeye yaradığından) 'masa' sözcüğünü anıyoruz.