Dil, kültürlerarası iletişim aracı olarak insanların birbirleriyle

iletişim kurabildikleri araç olmasının yanında aynı zamanda farklılığı ile

kültürleri birbirinden ayıran en önemli özelliktir de. Bu ayrım aslında

kültürlerin birbirini merak edip tanıması içindir ki bu yüzden de öteki

kültürlerin dili öğrenilir. Ülkelerin birbirinden sınırlarla ayrılması dillerine

de yansımış olup dilsel sınırlarla farklılıklar ortaya çıkmıştır. Günümüzde

ise dünyamızda dünya dilleri olarak sözünü ettiğimiz diller sayesinde

küreselleşme sağlanmaktadır. Ne var ki bu küresel dil en büyük oranda

İngilizce ile sağlanmakta ve birinci yabancı dil olarak İngilizce’den sonra

Almanca, İspanyolca, Fransısza ve nihayetinde Türkçe ya da Türk Dilleri

sayesinde gerçekleşmektedir. Elbette küreselleşen dünyada yöresel yemek,

giyim kuşam gibi unsurların yanında yöresel diller de artık gündemdedir.

Konuşan sayısı az da olsa dillere duyulan merak, giderek daha çok ilgi

çekmektedir. Dolayısıyla tüm bu diller ve ait oldukları kültürler dünya

çapında bir farkındalık oluşturmaktadır.

Farkındalığın gerçekleştiği bir diğer alan da yazın dünyasıdır.

Yazın dünyası, ait olduğu kültürün yazılı-sözlü ve en değerli kültür mirası

olup temel malzemesi yine dildir. Dolayısıyla bu kitapta yer alan çalışmalar

genel olarak dil, yabancı dil, yabancı dil eğitimi ve yazınbilim konularından

oluşmakta, dil ve yazın alanında farkındalığa dikkat çekmeye çalışmaktadır.

“Çocuklara Yönelik Güncel Youtube Videolarındaki Anlatıların

İçyapı Özellikleri” başlıklı çalışmada temel kültür malzemesi ve de aracı

olan dil sayesinde oluşturulan sanal ortam görüntülerinde kullanılan

metinlerin dilsel iç yapı özellikleri ele alarak irdelenmiştir. Günümüzde

popüler olarak çok izlenen youtube görüntülerinde metin, dil ve metiniçi

yapılarının sistematik olarak çözümlemesine her zaman ihtiyaç

bulunmaktadır. Ele alınan bu çalışma da bu alandaki belli başlı çalışmalara

kaynaklık edebilecek bir inceleme olarak sunulmuştur.

Dil bağlamında yabancı dil ve öğretimi de farkındalıklardan biridir

ve kültürlerin birbirini anlaması için gerekli olan eğitim sürecini işaret

etmektedir. Bu yüzden dil öğretimini doğrudan ilgilendiren edimbilim alanı

ile yabancı dil öğretimi konusu “Türkiye’de Edimbilim ve Yabancı Dil

Öğretimi İlişkisini Ele Alan Çalışmaların Bibliyografyası” başlıklı

çalışmada ele alınarak arasındaki organik bağ irdelenmiş ve bu konuda

yapılmış çalışmaların oldukça geniş bir bibliyografisine yer verilmiştir. Bu

bakımdan bu alanda çalışacak araştırmacılara ve bu alanla ilgilenenlere

geniş bir kaynak sunmayı amaçlamaktadır.

Dil farkındalığı yalnızca dilin kendi içinde değil, dil ile ilgili olan

diğer kültür alanlarında da son derece önemlidir. Yazın alanında dil

aracılığıyla oluşturulan farkındalık konusu, Paul Celan’ın “Weggebeizt”

Şiiri Örneğinde Yazınsal Dilin Farkındalık Oluşturmadaki Rolü” başlıklı

çalışmada ele alınmıştır. Böylelikle Paul Celan gibi bir Yahudi asıllı Alman

yazarının II. Dünya savaşı gibi bir insanlık trajedisinden sonra bile dili

kullanarak bu trajediyi anlatabileceği ve bu konuda dil ve şiir aracılığıyla

çok önemli bir farkındalık yarattığı anlatılmaya çalışılmıştır.

Yine yazın alanında “Dil ve Yazın Bağlamında Novalis’in Geceye

Övgüler (Almanca – Türkçe) Eserinin İncelemesi” başlıklı çalışmada da

Romantizmin Alman temsilcisi ünlü şair Novalis’in bu konuda yarattığı

romantik farkındalıklara değinilmiştir. Dil ile yazının buluşturulduğu farklı

bir alt alan olarak yabancı dil öğretimi bağlamında “Der Mann im Mond”

Adlı Kısa Öykünün Yabancı Dil Olarak Almanca Dersine Uyarlama

Önerisi” başlıklı çalışmada yazınsal bir metnin yabancı dil dersinde ders

materyali olarak kullanılmasına ilişkin ders örnekleri geliştirilmeye

çalışılmıştır.

Sonuç olarak kaynağını insandan ve insanın dili ile kültüründen

alan tüm farkındalıklarına duyulan saygının geliştirilmesini ve bu yönde

yapılacak çalışmaların da artırılmasını diliyoruz.

Prof. Dr. Hikmet ASUTAY

Editör