Kur’ân-ı Kerim, insana Rabbini tanıtan, yaratılışının gayesini öğreten, ona dünyevi ve uhrevi saadetine vesile olacak yolları tâlim eden Yüce Allah’ın tüm insanlığa gönderdiği son ilahi mesajdır. Şüphesiz bu ilahi mesaj okunmak, anlaşılmak ve hayata tatbik edilmek üzere gönderilmiştir. Her çağa ve her çağın insanına hitap eden o ezeli kelamın anlaşılması da başta Kur’ân olmak üzere, onu insanlığa tebliğ ve tebyin etmekle görevlendirilen Hz. Muhammed’in (s.a.s.) sünnetinin bilinmesine bağlıdır. Kur’ân’ın pratik hayata taşınmasından ibaret olan sünnetin yanında ayrıca, Hz. Peygamber’in (s.a.s.) rahle-i tedrisinde yetişen sahabenin, onlardan ders almış tabiın ve onları takip eden müfessirlerin, Kur’ân’ı tefsir etme usul ve yöntemlerinin bilinmesine de ihtiyaç vardır. Bu ihtiyacın giderilmesi için ilk dönemlerden itibaren müfessirler, “Tefsir Usûlü ve Kur’ân İlimleri” ile ilgili eserler telif etmişlerdir.

“Kur’ân’ı anlama ve tefsir etme” yöntemleri diye nitelendirilebilecek bu çalışmalar, başlangıçta nakil ve şifahi olarak anlatılan bilgilerden ibaret iken, zamanla tekâmül etmiş ve tedvin döneminde müstakil eserler vücuda getirilmiştir.

Tefsir Usûlü ve onun bir dalını oluşturan Kur’ân İlimleri sahasında telif edilmiş müstakil eserlerin yanında ilk dönemlerden itibaren bazı müfessirler, tefsirlerinin mukaddimelerinde bu konularla ilgili görüşlerini ortaya koymuşlardır. Fakat eserlerinin önsözlerinde bu mevzulara değinmeyen müfessirlerin, ‘Tefsir Usûlü ve Kur’ân İlimleri’ne yaklaşımları ve tefsirlerinde bu konulara ne ölçüde önem verdikleri’ hususu, bu konularla alakalı araştırma yapan kimselerce yeterince vuzuha kavuşmamıştır. İşte bu ve benzeri sebeplerle biz de Osmanlı Devleti’nin en haşmetli döneminde yetişmiş takriben otuz sene o muazzam devletin şeyhulislamlık makamında bulunmuş, fıkıh ve tefsir sahasında otorite bir şahsiyet olarak kendisini kabul ettirmiş olan Ebussuûd Efendi’nin İrşadü’l-Akli’s-Selim ila Mezaya’l-Kitabi’l-Kerim adlı eserinde, Tefsir Usûlü kapsamında ele alınan Kur’ân Tarihi ve Kur’ân İlimlerine yaklaşımını ve bu konulara ne ölçüde yer verdiğini araştırmaya gayret ettik. Tefsir Usûlü ve ona bağlı olarak Kur’ân İlimleri’nin, bu çalışmanın sınırlarına sığmayacak kadar geniş bir muhtevaya sahip olduğunun bilincinde olarak, bu çalışmamızda Tefsir Usûlü’nün bütün konularını ele alıp inceleme gayesi gütmeden, daha ziyade Ebussuûd Efendi’nin tefsirinde ön plana çıkan konular üzerinde durduk. Bu maksatla çalışmamızı giriş ve onu takip eden üç bölüme ayırdık.